Çinko (Zn)
Çinko kullanım açısından demir dışı metaller içerisinde alüminyum ve bakırdan sonra gelenen önemli üç metalden birisidir. Bu üç metal başlıca, demir ve çeliğin korozyona karşıdirencinin artırılmasında, döküm sanayinde kullanılan özel alaşımlar ile pirinç alaşımlarınyapımında kullanılmaktadır. Çinko ayrıca, çinko plakaların yapımında, çatı kaplama malzemelerinde ve lastik sanayiinde de (ZnO olarak) kullanım alanı bulmaktadır.
Çinko Mineralleri
Demir, alüminyum ve bakırdan sonra sanayide en çok kullanılan metaldir. Demir ve çeliğin korrazyona karşı direncinin artırılmasında, döküm sanayiinde kullanılan pirinç ve özel alaşımların yapımında, ayrıca çatı kaplama malzemeleri, lastik ve pil yapımında önemli miktarlarda çinko kullanılmaktadır. Görünür metal çinko rezervi dünyada yaklaşık 200 milyon ton, Türkiye’de 2.3 milyon tondur. Avustralya, ABD, Kanada, Çin en çok çinko rezervine sahip ülkelerdir. Dünyada çinko cevher üretimi 8 milyon ton, hurda çinko üretimi 0.5 milyon ton civarındadır.
Türkiye’nin çinko metal tüketimi yılda 60 bin ton dolayındadır. Bunun 10 bin tonu geçici ihraç yoluyla yurtdışına gönderilen cevherlerden geri dönen metalle, bir bölümü hurdadan kazanılmakta, geri kalan 20-30 bin tonu ithalatla karşılanmaktadır.
Doğada çinko metalinin üretildiği en önemli mineral sfalerittir. Genel olarak çinko mineralleri altı grup altında sınıflandırılmaktadır.
- Sfalerit
- Sülfürler
- Sülfatlar
- Karbonatlar
- Silikatlar
- Oksitler
Çinko blend (Sfalerit, zinkblend): Formülü ZnS dir ve teorik olarak %67 Çinko, %33 Kükürt içermektedir. Genellikle FeS ile izomorfdur. Demir oranı bazen %20’ye kadaryükselebilmektedir. Siyah renkli olan bu minerale Marmatit denmektedir. Ayrıca CdS veMnS de içermektedir.
